Thạc sĩ, bác sĩ Lê Thị Hải, nguyên Viện trưởng Dinh dưỡng Quốc gia, cho biết dậy thì sớm là hiện tượng dậy thì ở bé gái dưới 8 tuổi và bé trai dưới 9 tuổi, phổ biến hơn với bé gái.

Phần lớn trường hợp dậy thì sớm ở trẻ hiện nay không có nguyên nhân cụ thể mà chỉ đơn thuần là sự trưởng thành trước thời hạn. Tuy nhiên, một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ gây ra biến đổi này như huyết thống, lạm dụng thuốc, trẻ mắc bệnh u não, u nang buồng trứng, u tinh hoàn, các bệnh tuyến giáp, thừa cân, béo phì...

Theo bác sĩ Hải, các loại thức ăn nhanh như gà rán, khoai tây chiên, patê, xúc xích, lạp xưởng... nấu ở nhiệt độ cao sẽ bị biến đổi chất, trẻ ăn vào có thể gây rối loạn nội tiết và dẫn đến cơ thể dậy thì sớm hơn.

Thực phẩm chứa nhiều đường và các chất bảo quản, chất tạo ngọt như bánh kẹo, nước ngọt có ga, trà sữa... trẻ nên hạn chế. Những món ăn chứa nhiều muối nên giảm bớt để tránh kích hoạt hormone có liên quan tới sinh sản là neurokinin B, dẫn đến cơ thể dậy thì sớm và gây hại cho hệ tiêu hóa, thận. Món ăn từ nội tạng động vật sẽ khiến trẻ dễ bị béo phì, tăng cân và mắc các bệnh như mỡ nhiễm máu, gan nhiễm mỡ... gây dậy thì sớm.

Trẻ ăn nhiều thịt, nhất là thịt lợn siêu nạc, protein động vật, làm tăng hormone tăng trưởng IGF-1, có tính hoạt hóa rất cao. Hormone này tham dự vào quá trình tạo tín hiệu estradiol, hormone hình thành buồng trứng làm rút ngắn tuổi dậy thì so với ngưỡng thông thường.

Nhiều bà mẹ thường tự ý mua thuốc bổ dạng vitamin tổng hợp cho bé uống. Để trẻ nhanh khỏi ốm và khỏe mạnh, một số người cho trẻ ăn thuốc bắc hoặc chế biến món ăn như canh gà thuốc bắc, gà tần... . Tình trạng lạm dụng thuốc khiến cơ thể thay đổi quá trình bài tiết, gây ra hiện tượng dậy thì sớm.

Để phòng ngừa dậy thì sớm ở trẻ, bố mẹ cần xây dựng một chế độ dinh dưỡng hợp lý, đầy đủ chất dinh dưỡng, giàu rau củ quả, hạn chế thực phẩm chế biến sẵn như đồ hộp, xúc xích... hay thức ăn nhiều dầu mỡ, chất béo và có hàm lượng đường cao, muối cao. Chọn thực phẩm an toàn, có nguồn gốc rõ ràng, tránh mua thực phẩm kém chất lượng. 

Nên khuyến khích trẻ tập luyện thể dục ít nhất là 60 phút mỗi ngày. Các môn thể thao như đi bộ, đạp xe, bơi lội, cầu lông, nhảy dây, đá bóng, đá cầu... giúp trẻ rèn luyện sức khỏe, trau dồi kỹ năng sống. Tăng cường vận động sẽ tránh bị thừa cân béo phì cũng là biện pháp phòng ngừa dậy thì sớm

Hạn chế trẻ tiếp xúc với estrogen và testosterol, nước hoa, son phấn ,mỹ phẩm, nước thơm xịt phòng. Sinh hoạt riêng của cha mẹ nên kín đáo, cho trẻ ngủ riêng phòng nếu có điều kiện.

Bác sĩ khuyên gia đình nên bình tĩnh để cùng con bước qua giai đoạn này, hiểu tâm lý để giải thích cho trẻ hiểu những thay đổi sinh lý cơ thể đang diễn ra là hoàn toàn bình thường.

Khi con có dấu hiệu bất thường như cao quá nhanh, ngực to nhanh, xuất hiện lông mu, lông nách... cha mẹ nên đưa đến bác sĩ nhi khoa để chẩn đoán và can thiệp kịp thời. 

Theo Thùy An/VnExpress